23 gennaio 2011 - III domenica del tempo ordinario
1Corinti 1,17:
Cristo infatti non mi ha mandato a battezzare, ma ad annunciare il Vangelo, non con sapienza di parola, perché non venga resa vana la croce di Cristo.
οὐ γὰρ ἀπέστειλέν με Χριστὸς βαπτίζειν ἀλλὰ εὐαγγελίζεσθαι, οὐκ ἐν σοφίᾳ λόγου, ἵνα μὴ κενωθῇ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ.
Non enim misit me Christus baptizare, sed evangelizare : non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi.
La frase paolina ci fa riflettere più in generale sul ruolo e il significato della cultura secolare nella dottrina cristiana. Nel Contra impugnantes (pars 3 cap. 5) Tommaso discute la tesi di chi contesta i nuovi ordini religiosi perché predicano in modo elegante e pensato:
De hoc quod religiosi verbum Dei ordinate et gratiose proponunt.
Nunc quinto videndum est quomodo in religiosis compositam et ornatam praedicationem vituperant, inducentes illud quod habetur I Cor. I,17: "non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi". Glossa: "non in lepore vel ornatu verborum: quia praedicatio Christiana verborum non indiget pompa et cultu sermonis, ne videatur esse ex versutia et calliditate humanae sapientiae, non ex veritate; sicut pseudoapostoli in sapientia humana Christum praedicabant eloquentiae studentes". Unde volunt concludere, religiosos esse pseudoapostolos, quia eloquenter et ornate verbum Dei proponunt.
Dopo aver citato Girolamo, Agostino e Gregorio Magno, Tommaso conclude che la sapienza secolare può essere impiegata nella sacra dottrina in modo lodevole o scorretto:
Sciendum igitur est, quod uti sapientia et eloquentia saeculari in sacra doctrina quodammodo commendatur, et quodammodo reprehenditur.
Reprehenditur quidem, quando aliquis ad iactantiam eis utitur, et quando eloquentiae et sapientiae saeculari principaliter studet. Tunc enim oportet quod illa vel taceat vel neget quae saecularis scientia non approbat, sicut articulos fidei, qui sunt supra rationem humanam. Et similiter qui eloquentiae principaliter studet, homines non intendit ducere in admirationem eorum quae dicit, sed dicentis. Et hoc modo mundana sapientia et eloquentia pseudoapostoli utebantur, contra quos apostolus loquitur in epistola II ad Cor.: unde I ad Cor. I,17, super illud "non in humanae sapientiae verbis" dicit Glossa: pseudoapostoli, ne stulti viderentur prudentibus mundi, in sapientia humana Christum praedicabant dupliciter; scilicet eloquentiae studentes, et quae mundus stulta iudicat, evitantes.
Commendatur autem quando non ad se ostentandum, sed ad utilitatem audientium, qui sic quandoque facilius et efficacius instruuntur, vel convincuntur adversarii, utitur aliquis sapientia et eloquentia saeculari: et iterum quando aliquis non principaliter eis intendit, sed eis utitur in obsequium sacrae doctrinae, cui principaliter inhaeret, ut sic omnia alia in obsequium eius assumat, secundum id quod habetur II Cor. X,5: "in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi". Et ita etiam apostoli eloquentia utebantur. Unde Augustinus in 4 De Doctrina Christiana dicit, quod in verbis apostoli erat dux sapientia et sequens comes eloquentia: et sapientia praecedens eloquentiam sequentem non respuebat. Sed tamen posteriores doctores adhuc magis usi sunt sapientia et eloquentia saeculari propter eandem rationem qua non prius philosophi et rhetores sunt electi ad praedicandum, sed plebei et piscatores, qui postmodum philosophos et oratores converterunt; ut scilicet fides nostra non consistat in sapientia hominum, sed in virtute Dei; et non glorietur omnis caro coram illo, ut habetur I ad Cor. I, 29 in textu, et Glossa super illud "videte vocationem vestram, fratres" et cetera.
Il testo è ricco e di forte attualità. La cultura secolare deve essere posta a servizio della fede, in quanto ne rende il messaggio meglio comprensibile e accettabile. Non deve invece diventare il criterio sulla base del quale si giudica la fede - non è essa che decide sulla fede!, né si deve fare ricorso ad essa per mettere in mostra se stessi, per farsi accettare e acclamare (come "moderni"). Perché non venga resa vana la croce di Cristo.
Cristo infatti non mi ha mandato a battezzare, ma ad annunciare il Vangelo, non con sapienza di parola, perché non venga resa vana la croce di Cristo.
οὐ γὰρ ἀπέστειλέν με Χριστὸς βαπτίζειν ἀλλὰ εὐαγγελίζεσθαι, οὐκ ἐν σοφίᾳ λόγου, ἵνα μὴ κενωθῇ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ.
Non enim misit me Christus baptizare, sed evangelizare : non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi.
La frase paolina ci fa riflettere più in generale sul ruolo e il significato della cultura secolare nella dottrina cristiana. Nel Contra impugnantes (pars 3 cap. 5) Tommaso discute la tesi di chi contesta i nuovi ordini religiosi perché predicano in modo elegante e pensato:
De hoc quod religiosi verbum Dei ordinate et gratiose proponunt.
Nunc quinto videndum est quomodo in religiosis compositam et ornatam praedicationem vituperant, inducentes illud quod habetur I Cor. I,17: "non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi". Glossa: "non in lepore vel ornatu verborum: quia praedicatio Christiana verborum non indiget pompa et cultu sermonis, ne videatur esse ex versutia et calliditate humanae sapientiae, non ex veritate; sicut pseudoapostoli in sapientia humana Christum praedicabant eloquentiae studentes". Unde volunt concludere, religiosos esse pseudoapostolos, quia eloquenter et ornate verbum Dei proponunt.
Dopo aver citato Girolamo, Agostino e Gregorio Magno, Tommaso conclude che la sapienza secolare può essere impiegata nella sacra dottrina in modo lodevole o scorretto:
Sciendum igitur est, quod uti sapientia et eloquentia saeculari in sacra doctrina quodammodo commendatur, et quodammodo reprehenditur.
Reprehenditur quidem, quando aliquis ad iactantiam eis utitur, et quando eloquentiae et sapientiae saeculari principaliter studet. Tunc enim oportet quod illa vel taceat vel neget quae saecularis scientia non approbat, sicut articulos fidei, qui sunt supra rationem humanam. Et similiter qui eloquentiae principaliter studet, homines non intendit ducere in admirationem eorum quae dicit, sed dicentis. Et hoc modo mundana sapientia et eloquentia pseudoapostoli utebantur, contra quos apostolus loquitur in epistola II ad Cor.: unde I ad Cor. I,17, super illud "non in humanae sapientiae verbis" dicit Glossa: pseudoapostoli, ne stulti viderentur prudentibus mundi, in sapientia humana Christum praedicabant dupliciter; scilicet eloquentiae studentes, et quae mundus stulta iudicat, evitantes.
Commendatur autem quando non ad se ostentandum, sed ad utilitatem audientium, qui sic quandoque facilius et efficacius instruuntur, vel convincuntur adversarii, utitur aliquis sapientia et eloquentia saeculari: et iterum quando aliquis non principaliter eis intendit, sed eis utitur in obsequium sacrae doctrinae, cui principaliter inhaeret, ut sic omnia alia in obsequium eius assumat, secundum id quod habetur II Cor. X,5: "in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi". Et ita etiam apostoli eloquentia utebantur. Unde Augustinus in 4 De Doctrina Christiana dicit, quod in verbis apostoli erat dux sapientia et sequens comes eloquentia: et sapientia praecedens eloquentiam sequentem non respuebat. Sed tamen posteriores doctores adhuc magis usi sunt sapientia et eloquentia saeculari propter eandem rationem qua non prius philosophi et rhetores sunt electi ad praedicandum, sed plebei et piscatores, qui postmodum philosophos et oratores converterunt; ut scilicet fides nostra non consistat in sapientia hominum, sed in virtute Dei; et non glorietur omnis caro coram illo, ut habetur I ad Cor. I, 29 in textu, et Glossa super illud "videte vocationem vestram, fratres" et cetera.
Il testo è ricco e di forte attualità. La cultura secolare deve essere posta a servizio della fede, in quanto ne rende il messaggio meglio comprensibile e accettabile. Non deve invece diventare il criterio sulla base del quale si giudica la fede - non è essa che decide sulla fede!, né si deve fare ricorso ad essa per mettere in mostra se stessi, per farsi accettare e acclamare (come "moderni"). Perché non venga resa vana la croce di Cristo.
Commenti
Posta un commento